Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych
1 marca 2020 r. w Bazylice pw. Najświętszej Marii Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej (ul. Królowej Jadwigi 17) odsłonięta została tablica upamiętniająca ppor. Zdzisława Badochę „Żelaznego”, urodzonego w Dąbrowie Górniczej żołnierza Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, oficera 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”.
Uroczystość, zorganizowana z inicjatywy Stowarzyszenia Historycznego im V Wileńskiej Brygady AK z Sopotu, rozpoczęła się mszą świętą odprawioną przez ks.Kanonika Andrzeja Stasiaka kustosza bazyliki NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej. W wygłoszonej homili przybliżył postać Zdzisława Badochy i jego związek z Dąbrową Górniczą gdzie się urodził i został ochrzczony właśnie w tej Bazylice. Tutaj też mieszkała jego rodzina, którą po wyjeździe na Pomorze odwiedzał.We mszy św. i uroczystościach odsłonięcia tablicy udział wzięła rodzina ppor. Zdzisława Badochy, liczne poczty sztandarowe w tym rekonstruktor w umundurowaniu z tamtego okresu oraz odtworzonym sztandarem z tamtego okresu, kompania honorowa 34. Śląskiego Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej w Bytomiu oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Dąbrowy Górniczej, młodzież ze szkół mundurowych, przestawiciele władz miejskich i wojewódzkich oraz zaproszeni goście.
Postać "Żelaznego" przybliżył Łukasz Borkowski z oddziałowego archiwum IPN w Katowcach, autor książki "Żelazny od Łupaszki. Ppor. Zdzisław Badocha (1925–1946)". Ta wydana ponad dwa lata temu publikacja zawiera m.in. ponad 140 zdjęć i dokumentów ilustrujących postać ppor. "Żelaznego" w różnych okresach życia, pochodzących z Archiwów IPN w Białymstoku, Warszawie, Gdańsku, Katowicach i Szczecinie, a także ze zbiorów autora i osób prywatnych, w tym od rodziny podporucznika Badochy. Uczestnicy uroczystości wysłuchali partyzanckich pieśni w wykonaniu Marii Kołakowskiej i poezji, która wycisnęła łzę nie tylko słuchających ale i samej recytującej.
Ostatnim punktem programu było uroczyste odsłonięcie i poświęcenie tablicy upamiętniającej ppor. Zdzisława Badochę „Żelaznego”, apel poległych i oddaniem salwy honorowej ,złożenie wiązanek kwiatów przez rodzinę i przybyłe delegacje.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, w którego obchody wpisała się niedzielna uroczystość, obchodzony jest w tym roku po raz dziesiąty. Został ustanowiony przez Sejm jako wyraz hołdu dla żołnierzy tzw. drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych; za krew przelaną w obronie ojczyzny. Jest także formą uczczenia bólu i cierpienia, jakich żołnierze drugiej konspiracji doznawali przez wszystkie lata PRL i ciszy po 1989 r.
Data obchodów - 1 marca nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.
tekst i foto Zbigniew Dzieciątkowski
