Historia i sztuka
Bazylika
I. BAZYLIKA
Bazylika Mniejsza to kościół o specjalnych przywilejach papieskich, który przez wyjątkowe walory liturgiczne, bogate działania pastoralne oraz szczególne zasługi na gruncie historii i sztuki, posiada szczególny związek z Ojcem Świętym. Po raz pierwszy tytuł ten nadał papież Pius VI w 1783 roku kościołowi św. Mikołaja w Tolentino. Nazwa pochodzi od gr. βασιλικός – królewski, stoa basilike - hala królewska, oznaczających budowlę w starożytnej Grecji. Kościół p.w. NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej tytuł bazyliki (probazyliki) otrzymał 19 marca 1901 roku. Jest to pierwsze w Polsce sanktuarium maryjne wyróżnionym tym zaszczytnym tytułem.
II. KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ
29 lipca 1875-4 grudnia 1877 – budowa pierwszego kościoła pw. św. Aleksandra według projektu Juliana Polcera
18 października 1885 – poświęcenie (konsekracja) kościoła pw. św. Aleksandra przez biskupa kieleckiego Tomasz Teofila Kulińskiego
5 lutego 1891 – erygowanie parafii pw. św. Aleksandra, papieża i męczennika
8 września 1897 – intronizacja w uroczystej procesji z Gołonoga do Dąbrowy obrazu Matki Bożej Anielskiej, kopii wizerunku z Włoszczowy
2 sierpnia 1898 – wmurowaniei poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła przez dziekana będzińskiego ks. Leopolda Dobrzańskiego
1898-1912 – rozbudowa kościoła i budowa bazyliki według projektu Józefa Stefana Pomian-Pomianowskiego
19 marca 1901 – agregowanie kościoła do bazyliki św. Piotra w Rzymie i nadanie tytułu bazyliki (probazyliki)
16 marca 1902 – otrzymanie przywileju obchodzenia odpustu: 3 maja (św. Aleksandra – patronapierwszego kościoła),13 listopada (św. StanisławaKostki) i 2 sierpnia (świętoNMP Anielskiej –Porcjunkuli)
19 listopada 1904 – umieszczenie w ołtarzu głównym bazyliki figury MB Anielskiej wykonanej przez Józefa Baltazara Proszowskiego
29 września 1912 – poświęcenie (konsekracja) rozbudowanego kościoła przez biskupa kieleckiego Augustyna Łosińskiego
2 sierpnia 1957 – ogłoszenie przez Prymasa Tysiąclecia kard. Stefana Wyszyńskiego NMP Anielskiej patronką Dąbrowy Górniczej i matką Zagłębia
19 maja 1968 – koronacja łaskami słynącej figury NMP Anielskiej przez PrymasaPolski kard. Stefana Wyszyńskiego i Metropolitę Krakowskiego kard. Karola Wojtyłę
18 maja 2008 – uroczystości 40. rocznicy koronacji łaskami słynącej figury NMP Anielskiej pod przewodnictwem Prymasa Polski kard. Józefa Glempa i biskupa sosnowieckiego
Adama Śmigielskiego SDB
14 października 2012 – uroczystości 100. rocznicy konsekracji bazyliki pod przewodnictwem biskupa sosnowieckiego Grzegorza Kaszaka
III. SŁOWO KUSTOSZA SANKTUARIUM ZE WSTĘPU DO KSIĄŻKI Prałat Grzegorz Augustynik Twórca Perły Zagłębia
Ksiądz Grzegorz Augustynik (1847-1929), prałat papieski, budowniczy świątyni Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, wielki społecznik i popularyzator teologii, pochodził z dzisiejszej dzielnicy Sosnowca – Zagórza. Tam ukończył szkołę elementarną, a następnie uczył się w gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim. W 1868 roku rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, jednak po dwóch latach przerwał je i wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach. Tuż po przyjęciu święceń został wysłany na studia specjalistyczne do Akademii Duchownej w Petersburgu. Odwołany na drugim roku ze względu na słabe zdrowie, pracował jako wikariusz w parafiach: Janina k. Buska (1874-1875), Siemonia (1875-1877), Bobrowniki (1877-1878), Grodziec (1878-1879), Czeladź (1879-1883). Następnie przez czternaście lat był proboszczem w Włoszczowej, a w 1897 roku został przeniesiony do Dąbrowy Górniczej, gdzie pełnił posługę duszpasterską – dwukrotnie – przez piętnaście lat (1897-1902 i 1906-1916). W latach 1902-1906 był proboszczem w Książu Wielkim, gdzie został karnie przeniesiony przez władze carskie. Powrócił do Dąbrowy Górniczej na usilne żądanie robotników, których serca bardzo sobie zaskarbił. W roku 1915 powierzono mu na pewien okres administrację tej części diecezji kieleckiej, która na skutek wojny została odcięta od stolicy biskupiej.
Zwolniony ze stanowiska proboszcza w Dąbrowie Górniczej, administrował parafią Łask (1916-1921). Życie zakończył jako oblat ojców paulinów i jasnogórski spowiednik, 10 listopada 1929 roku. Pochowany został w Dąbrowie Górniczej, w podziemiach kaplicy Porc-junkuli przy kościele Matki Bożej Anielskiej. Był wybitnym duszpasterzem, ale i społeczni-kiem: założył Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich, z całym oddaniem pracował na rzecz robotników, ludzi ubogich i sierot. W dowód uznania otrzymał wiele odznaczeń ko-ścielnych, m.in. był honorowym komandorem papieskiego orderu „Pro Ecclesia et Pontifice” (1908), prałatem domowym Jego Świątobliwości Piusa X (1914), honorowym kanonikiem kolegiaty kaliskiej. Z odznaczeń państwowych posiadał m.in. order „Polonia Restituta” oraz „Krzyż Legionowy”. Ksiądz prof. Jerzy Wolny, historyk, nazwał księdza Grzegorza Augu-stynika „najwybitniejszym duszpasterzem Zagłębia”.
Tyle w telegraficznym skrócie o księdzu Grzegorzu Augustyniku. Lata, w których przypadło mu żyć i działać, należały do szczególnie trudnych. Był to czas rozbiorów, niewoli narodowej, lata powszechnego niedostatku i biedy, czas napięć i przeobrażeń społecznych, związanych z rozwojem wielkiego przemysłu. To wówczas zaludniły się miasta i osady Za-głębia Dąbrowskiego, zrodziła nowa klasa społeczna: robotnicy.
Zmieniła się też sytuacja Kościoła. Okazało się bowiem, że wśród setek tysięcy wier-nych pracowało niewielu kapłanów, nie było również świątyń i kaplic. Dlatego dokonania duszpasterskie księdza Augustynika jako proboszcza nowo powstałej parafii i budowniczego wspaniałej świątyni pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej trudno przecenić. Wprawdzie to inżynier architekt Józef Pomianowski zaprojektował monumentalną neogotycką świątynię, jednak dzięki darom robotników i wysiłkom Księdza Proboszcza udało się ją wybudować oraz wyposażyć.
Co należy podkreślić, podczas pobytu w Rzymie w 1900 roku ksiądz Augustynik uzy-skał dla tej świątyni – mimo że nie była jeszcze ukończona – tytuł bazyliki mniejszej (wówczas taki tytuł nosiła tylko katedra na Wawelu). Stało się to na długo przed konsekracją kościoła , której dokonał 29 września 1912 roku biskup kielecki Augustyn Łosiński.
Także działania duszpasterskie księdza Grzegorza Augustynika to swoisty fenomen, niezwykle mądra i roztropna odpowiedź na znaki czasu, a były nimi: kwestia robotnicza, nie-wola narodowa, nędza materialna i duchowa, słaba religijność, nacechowany ateizmem socja-lizm. Troską duszpasterską oraz pomocą charytatywną objął on szerokie kręgi potrzebujących, powołał do życia Towarzystwo pomocy dla biednych dzieci, które utrzymywało ochronki, Towarzystwo porady lekarskiej dla biednych dzieci, Towarzystwo pomocy dla kształcącej się młodzieży, Komitet Ratunkowy dla dotkniętych losowym nieszczęściem. Celem założonego Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich było podniesienie poziomu moralnego oraz materialnego życia robotników, a także obrona ich praw pracowniczych. U boku tego stowa-rzyszenia działało również Stowarzyszenie Służących Katolickich św. Zyty.
Ogromne wysiłki i starania podejmował ksiądz Augustynik jako duszpasterz: niestru-dzenie głosił słowo Boże, katechizował, spowiadał, zachęcał do częstej Komunii Świętej oraz adoracji Najświętszego Sakramentu. W tym celu powołał liczne bractwa, m.in. Bractwo Matki Bożej Anielskiej i Adoracji Najświętszego Sakramentu, które skutecznie realizowało zadania apostolstwa świeckich. I co ważne, ksiądz Augustynik bardzo dużo pisał i wydawał, starając się przybliżyć wiernym życie Matki Bożej i świętych, ukazując swoim parafianom wzory pobożności i człowieczeństwa. W sumie wydał ponad 50 pozycji książkowych, w tym ksią-żeczki do nabożeństw, nowenny, życiorysy świętych, katechizmy, pisma wspomnieniowe, patriotyczne, polemiczne. Aby zwieść carską cenzurę, tytułował je jako „nabożeństwa”, dołą-czając litanie i modlitwy do świętych. Gdyby tych elementów nie było, nie mógłby wydać ani jednej z nich.
Ksiądz Grzegorz Augustynik pozostaje do dzisiaj wspaniałym wzorem i patronem gor-liwej, autentycznej i owocnej posługi w czasach nowej ewangelizacji, w zmieniającej się współczesnej rzeczywistości. Opatrznościowo działał w Zagłębiu Dąbrowskim, na ziemi ciężkiej pracy i doświadczenia historycznego. To dzięki niemu powstało sanktuarium Matki Bożej Anielskiej, rozwinął się w Zagłębiu kult maryjny, rozpoczęły działalność liczne bractwa i stowarzyszenia kościelne, gromadząc na nabożeństwach i pielgrzymkach nie tylko mieszkańców Dąbrowy Górniczej, ale również wiernych całego Zagłębia. To pozostało niejako w ludzkiej świadomości do dzisiaj – i należy to pielęgnować.
Swoistym sprawdzianem pobożności maryjnej są zapisy w wyłożonej księdze próśb i podziękowań. Początkowo myślałem, że jest ona trochę „na wyrost”, ale widząc jak zapełnia się w szybkim tempie, mogę z przekonaniem napisać, że kult Matki Bożej Anielskiej jest tu głęboko zakorzeniony. Dlatego dziś należałoby tradycyjny kult maryjny odnowić, zaszczepić w serca młodego pokolenia – tak rozumiem zadanie dla nas, dzisiejszych duszpasterzy. W programie duszpasterskim na pierwszym miejscu postawiłem powrót do wieczystej adoracji Najświętszego Sakramentu.
Bazylika w Dąbrowie Górniczej znajduje się nie tylko w centrum miasta, ale także w centrum Zagłębia, dlatego należało otworzyć kościół, aby stwarzając możliwość rozkrzewiania kultu maryjnego, prowadzić wiernych na spotkanie z Jezusem Eucharystycznym. Łączy się z tym wznowienie działalności Bractwa Matki Bożej Anielskiej i Najświętszego Sakramentu.
Pragnąłbym również wprowadzić – jak dawniej – zwyczaj pielgrzymek stanowych, które pogłębiałyby świadomość maryjnego charakteru naszej wiary. Dlatego m.in. 19 maja 2007 roku, w rocznicę koronacji figury Matki Bożej Anielskiej, odbyła się pierwsza piel-grzymka mężczyzn Zagłębia do naszego sanktuarium. Mam nadzieję, że wejdzie ona na stałe do kalendarza dorocznych pielgrzymek do Matki Bożej Anielskiej. Powróciły również inne stałe pielgrzymki diecezjalne: wspólnot Żywego Różańca, Honorowej Straży Serca Pana Je-zusa, dzieci pierwszokomunijnych, harcerzy, Sybiraków, kupców... Oczywiście, w centrum pielgrzymowania pozostaje 2 sierpnia – uroczystość Porcjunkuli, kiedy odbywa się diecezjalna pielgrzymka kobiet.
Dąbrowska bazylika jest najważniejszym maryjnym sanktuarium Zagłębia, wpisała się na trwałe w dzieje tej ziemi, zarówno w historię codziennej pracy, w radości i smutki miesz-kańców, jak i w doświadczenia czasów próby, walki o wiarę oraz godność człowieka. Naj-cenniejsze uważam jest to, że ludziom, którzy w minionych latach pozbawieni byli nadziei, Matka Boża tę nadzieję dawała. Ci, którzy pragnęli miłości, tę miłość tu odnajdywali. Ci, któ-rzy nie znali Jezusa, tu się z Nim spotykali. I tak jest do dzisiaj. W naszym sanktuarium ludzie naprawdę przemieniają siebie, w obliczu Matki i Jej Syna stają się prawdziwi, porzucają daw-ne życie.
Kardynał Karol Wojtyła, później Piotr Naszych Czasów, podczas uroczystości koro-nacji figury Matki Bożej Anielskiej w 1967 roku powiedział: „Wszystko dźwiga się ku Ojcu, i to, co na ziemi, i to, co pod ziemią (…), a Maryja jest rzeczywiście skuteczną Orędowniczką u Boga i najpewniejszą pomocą w trudnościach”.
Tych trudności nie brakuje nam dzisiaj, dlatego wydaniu tej książki przyświecała in-tencja, aby przedstawić piękne życie budowniczego tej perły Zagłębia, księdza Grzegorza Augustynika, oraz ukazać już za jego życia promieniowanie naszej świątyni na Dąbrowę i całe Zagłębie. Jako proboszcz i kustosz sanktuarium Matki Bożej Anielskiej z całego serca dziękuję panu senatorowi Czesławowi Ryszce za podjęty trud napisania tej książki, za wyrażone w niej świadectwo miłości do kapłana naszej zagłębiowskiej ziemi.
Ukazana tak wszechstronnie postać księdza Grzegorza Augustynika niech upewni nas w przekonaniu, że należał on do najwybitniejszych kapłanów Zagłębia, do osób świątobli-wych, godnych naszej wdzięczności i pamięci.
Niech jego postawa kapłańska, praca duszpasterska oraz działalność społeczna inspirują nas do poszukiwania nowych dróg i stylów służenia Kościołowi dzisiaj.
Jestem przekonany, że świątobliwy ksiądz Grzegorz Augustynik błogosławi naszej dąbrowskiej wspólnocie z Domu Ojca.
Ks. Andrzej Stasiak
Proboszcz i kustosz sanktuarium
IV. DEKRET PENITENCJARII APOSTOLSKIEJ O ODPUSTACH
Penitencjaria Apostolska
Najczcigodniejszy Ojcze
Grzegorz Kaszak, Biskup Sosnowiecki, wraz z Andrzejem Stasiakiem, Jego Świętobliwości z synowskim oddaniem oznajmia i pokornie przedstawia pobożną myśl, że duża liczba wierzących poruszona miłością synowską wobec Bożej Rodzicielki Dziewicy ma zwyczaj często uczęszczać do Bazyliki NMP Anielskiej w mieście Dąbrowa Górnicza w diecezji sosnowieckiej. Ofiaruje się tam wiernym okazję duchowo pokrzepić ich dusze poprzez modlitwy i pobożne ćwiczenia (nabożeństwa) oraz w przystępowaniu do sakramentu pojednania i najświętszej Eucharystii. Ta, zatem pobożność wobec Patronki miasta Dąbrowy Górniczej i Matki Zagłębia Dąbrowskiego, niech stanie się gorliwsza dla wierzących i w ten sposób niech przyniesie obfitsze zbawienne owoce. Najczcigodniejszy Biskup prosi o dar odpustu zupełnego dla pielgrzymów i wiernych, którzy, zwłaszcza w dzień odpustu, nawiedzą w tej bazylice święte oblicze Maryjne wystawione do publicznej czci.
Dnia 2 sierpnia 2014
Penitencjaria Apostolska, z polecenia Ojca Świętego Franciszka, szczodrze udziela całkowitego odpustu pod zwyczajnymi warunkami (jak: sakramentalna spowiedź, przyjęcie komunii i modlitwa w intencjach Ojca Świętego) wiernym szczerze pokutującym, skruszonym i pojednanym, jeśli nawiedzą bazylikę sanktuarium NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej i tam wezmą udział w jakiejś czynności liturgicznej albo w nabożeństwie ku czci niebieskiej Patronki, albo wobec maryjnego obrazu (figury) przynajmniej przez jakąś chwilę czasu poświęcą się pobożnym rozmyślaniom (rozważaniom), kończąc Modlitwą Pańską, Symbolem Wiary i wezwaniami do NMP Anielskiej:
a. w dzień odpustu;
b. we wszystkie uroczystości NMP;
c. ilekroć w grupach przybędą tam pielgrzymi;
d. raz w roku, w dniu dowolnie wybranym przez poszczególnych wiernych.
Pobożni wierni, dotknięci starością, chorobą, lub też inną ciężką przeszkodą, będą mogli uzyskać odpust zupełny, będąc wolnym od jakiegokolwiek grzechu i po wzbudzeniu intencji, gdzie wpierw należałoby spełnić trzy warunki, oraz w sposób duchowy modlitwami i swoimi cierpieniami niech towarzyszą wyżej wspomnianym uroczystościom lub nawiedzeniom przed jakimś małym wizerunkiem,figury lub ikony maryjnej niebieskiej Patronki i przez jakąś chwilę czasu poświęcą się pobożnym rozmyślaniom, kończąc Modlitwą Pańską, Symbolem Wiary i wezwaniami do NMP Anielskiej.
To zaś przystąpienie do łaski Bożej na mocy władzy kluczy Kościoła, niech stanie się łatwiejsze dzięki miłości pasterskiej, Penitencjaria ta usilnie prosi, aby proboszcz i kapłani, którym została powierzona duchowa troska o bazylikę w Dąbrowie Górniczej, ochoczym i szlachetnym sercem udzielali sakramentu pojednania i często sakrament Eucharystii chorym sprawowal.
podpisy…
MAURUS S. R. E. Card. PIACENZA
Paenitentiarius Maior
CHRISTOPHORUS NYKIEL
Regens
V. SŁOWA O SANKTUARIUM
Tu oczy Twoje Ojcze Niebieski w szczególniejszy sposób zwrócone będą na nas mizeraków ziemi, tu uszy Twoje słuchać będą naszych jęków zbolałego serca, tu Twoje ręce hojnie rozsiewać będą łaski miłosierdzia na wszystkich uciekających się do Ciebie! Tu Twoje Serce ogniem swej miłości rozpalać będzie zimne serca nasze i tulić do siebie wszystkie dusze skołatane różnymi ciężarami życia; tu grzesznik pokutujący znajdzie przebaczenie, a miłośnicy Twoi znajdą pomoc do wytrwania w cnotach.
(Ks. prał. Grzegorz Augustynik, Modlitwa z okazji założenia i poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy kościół NMP Anielskiej, 2 sierpnia 1898r.)
Tu w Dąbrowie, pozwoliłaś umieścić Swój Obraz pod tytułem Królowej Anielskiej, i kościół tutejszy ubogaciłaś odpustem Porcyunkuli, który corocznie obchodzić będziemy drugiego sierpnia, a to nas upewnia, że nam będziesz Matką Nieustającej Pomocy, Matką wielkiego miłosierdzia i zaszczepiać będziesz wśród nas życie niewinne, anielskie, ciche, pokorne i oddane miłości Boga i bliźniego. Błagam Cię o to, Najdroższa Matko, Twój najniegodniejszy sługa wraz z powierzoną sobie parafią. Amen.
(Ks. prał. Grzegorz Augustynik,Porcjunkula, czyli skarb łaski seraficznego nabożeństwa do Matki Bożej Anielskiej, Warszawa, 1901r.)
Oby Królowa Polski i Patronka Dąbrowy Górniczej, Wielka Boga–Człowieka Matka, Maryja Niepokalana, otoczyła Dąbrowę Górniczą, swoje umiłowane miasto, matczyną opieką. Jako zadatek tej matczynej opieki przesyłam Błogosławieństwo Prymasowskie dla Czcigodnego Księdza Proboszcza i dla wszystkich Wiernych Dąbrowy Górniczej.
(Kard. Stefan Wyszyński, Dekret Prymasa Polski ogłaszający NMP Anielską Patronką Dąbrowy Górniczej i Matką Zagłębia, Warszawa, 3 maja 1957r.)
Ks. Augustynik, proboszcz parafii w Dąbrowie Górniczej w czasach, gdy kamieniały serca ludzkie nienawiścią, stawiał im przed oczy Dobre Serce Matki Bożej Anielskiej – Matki Zagłębia i miasta Dąbrowy, jak Ją nazwał Prymas Polski w liście do drugiego Biskupa Częstochowskiego Zdzisława Golińskiego. (…) Obecnie Matka Dobroci, Pani Anielska, będzie spoglądała ze swojego sanktuarium w Dąbrowie Górniczej na swój pracowity lud.
(Bp Stefan Bereła, Fragment listu ordynariusza diecezji częstochowskiej do wiernych diecezji częstochowskiej z okazji uroczystości koronacji figury NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej odczytany w kościołach oraz kaplicach diecezji 3 maja 1968r.)
Ja, proboszcz parafii Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, pełen wdzięczności Bogu za łaskę koronacji figury Matki Bożej Anielskiej postanawiam i obiecuję stać na straży tutejszego sanktuarium. Wespół z moimi współpracownikami, w imieniu wszystkich naszych następców przyrzekam ze wszystkich sił rozszerzać kult maryjny według zdrowej nauki Kościoła w całkowitej jedności ze Stolicą Apostolską.
(Ks. prał. Jan Domarańczyk, Przysięga wygłoszona w czasie koronacji figury NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 19 maja 1968r.)
Każdy, kto obiektywnie i spokojnie bada dzieje Kościoła, ten musi zerwać z tą legendą, tendencyjnie niekiedy umacnianą, że Kościół jest niewrażliwy na potrzeby klasy pracującej, że nie miał nic do powiedzenia i nic dla tej klasy pracującej nie zrobił. Wasze miasto – Dąbrowa Górnicza i całe Zagłębie – niezawodnie w dziejach swoich znalazłoby tez dowody tego, że właśnie Kościół – trwając wśród was – najmilsze dzieci Boże – dodawał wam otuchy w trudnych chwilach udręki i niesprawiedliwości i krzywdy społecznej. I jak uczył was i pokoju Bożego, a jednocześnie budził nadzieję i pobudził do wysiłku, ażeby życie ludzkie na ziemi lepiej, uczciwiej, sprawiedliwiej urządzić. (…) Królowo Aniołów i ludzi! Oddajemy się dzisiaj w Twoją szczególną opiekę. Patrzymy z radością na Twoje Ukoronowanie. Stało się to, czego pragnął rzetelny, pracowity, gorliwy, wierzący Lud Dąbrowy Górniczej i Zagłębia Dąbrowskiego. Jesteś ukoronowana, nasza Oblubienico i Matko! I my dzisiaj, patrząc na Ciebie, głosimy radosną nowinę: Niech będzie słyszana, Alleluja! Po krańce polskiej ziemi, niech będzie opowiadane, że Pan swój naród wyzwolił, Alleluja, Alleluja! Amen.
(Kard. Stefan Wyszyński,Fragment kazania wygłoszonego podczas uroczystości koronacji figury NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 19 maja 1968r.)
Tu wszystko dźwiga się ku Ojcu: i to co na ziemi i to co pod ziemią (...), a Maryja jest rzeczywiście skuteczną Orędowniczką u Boga i najpewniejszą pomocą w trudnościach. (...) Na zakończenie uroczystości dzisiejszej pragnęwam powiedzieć, że z radością przyjmujemy do wspólnoty tylu sanktuariów maryjnych metropolii krakowskiej to nowe sanktuarium, które staje obok Częstochowy i obok Kalwarii i obok Ludźmierza i obok Tuchowa i obok tylu innych miejsc, gdzie się czci Maryję, gdzie się przez Nią najskuteczniej wchodzi w tajemnicę Chrystusa i Kościoła, tego Chrystusa i tego Kościoła, który nie pozwala nam przywrzeć tylko do ziemi, ale zgodnie z naturą naszego ducha, dźwiga wszystkie sprawy tej ziemi, sprawy ludzkie ku Ojcu. Liturgia dzisiejsza, liturgia V niedzieli po Wielkanocy jest pełna oczekiwania na przyjście Ducha Świętego, na coroczne Zielone Święta. Wierzymy, że gdy On przyjdzie, wówczas zawsze urzeczywistnia w życiu człowieka i w życiu społeczeństw ludzkich to doskonałe prawo wolności, o którym mówi w dzisiejszej liturgii św. Jakub. I oto my, Polacy, to doskonałe prawo wolności spisaliśmy i zarazem odczytujemy w Matce Chrystusa. Dlatego nie lękaliśmy się i nie lękamy się zawierzać Jej siebie, aż do oddania się w jej Macierzyńską Niewolę, bo w Niej jest zapisane prawo wolności i to wolności doskonałej. (…) Gratuluję wam Matki Bożej, Królowej Aniołów, Królowej Zagłębia i gratuluję Matce Bożej, Królowej Aniołów, Królowej Zagłębia, was, ludu Boży tej pracowitej ziemi.
(Kard. Karol Wojtyła, Fragment przemówienia wygłoszonego podczas uroczystości koronacji figury NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 19 maja 1968r.)
Sanktuarium w Dąbrowie Górniczej jest jednym z ważniejszych miejsc w diecezji sosnowieckiej. Dąbrowa Górnicza jest bardzo dużym miastem w Zagłębiu Dąbrowskim, kościół jest w centrum, a figura Maryi nosi oficjalny tytuł Matki Zagłębia Dąbrowskiego. Figurę Matki Bożej koronowali prawie czterdzieści lat temu kardynał Karol Wojtyła oraz Prymas Tysiąclecia kardynał Stefan Wyszyński. Najcenniejsze jest to, że Matka Boża ludziom, którzy byli bez nadziei, tę nadzieję daje; ci, którzy pragnęli miłości, tę miłość tu odnajdują, a ci, którzy nie znali Jezusa, tu Go znajdują. W tym sanktuarium ludzie naprawdę odnajdują siebie, swoje człowieczeństwo, w obliczu Matki i Jej Syna stają się prawdziwymi ludźmi.
(Bp Adam Śmigielski SDB, Wypowiedź o sanktuarium NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 2007r.)
Niewielka terytorialnie diecezja sosnowiecka obejmująca ziemię zagłębiowską, jaworznicką, olkuską, wolbromską i pilicką była ziemią drogą Słudze Bożemu Janowi Pawłowi II. Jeszcze jako metropolita krakowski kard. Karol Wojtyła w 1968 r. dokonał koronacji cudownej figury Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, a okoliczności temu towarzyszące były dla wielu prorocką zapowiedzią przyszłego pontyfikatu.
(Kard. Stanisław Dziwisz, Adres jubileuszowy dla bpa A. Śmigielskiego, Kraków, 24 marca 2007r.)
To był deszczowy, majowy dzień, gdy dwaj hierarchowie, idąc za pragnieniem wiernych, nałożyli korony na figurę Maryi i Jezusa. Były to czasy władzy ludowej. Prymas Wyszyński miał już wtedy za sobą doświadczenie więzienia. Z kolei kard. Wojtyła miał 48 lat i swoje urodziny. Dziesięć lat później miał zasiąść na Stolicy Piotrowej, by uczyć świat miłości Boga. W czasie swojego biskupiego posługiwania zawsze nawiedzał sanktuaria maryjne.
(Kard. Józef Glemp, Fragment kazania w uroczystość jubileuszu 40. rocznicy koronacji figury NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 18 maja 2008r.)
Dziś patrzymy na Matkę Bożą Królową Anielską. (...) Jest dla nas wzorem, Opiekunką, Orędowniczką u Boga i naszą Przewodniczką w drodze do nieba. (...) Bóg pragnie i oczekuje świadectwa każdego z nas w środowisku pracy czy w rodzinie. Szczególnie tu, na terenie Zagłębia potrzeba prawdziwych świadków, aby świat uwierzył, a ludzie wokół nas się zmieniali.
(Bp Jerzy Maculewicz, Fragment kazania w rocznicę koronacji figury NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 20 maja 2012r.)
Za Janem Pawłem II można powtórzyć, że wiele razy przybywaliśmy tutaj, przykładaliśmy nasze serca, aby wsłuchać się, co na tym miejscu chce nam powiedzieć Bóg przez Maryję. Jeśli nasze serce nieraz bije tonem niepokoju i zatroskania, o trzeba to wołanie przyjąć, bo wypływa ono z macierzyńskiego Serca Maryi, która po swojemu kształtuje nasze życie i nasze wspólnoty. (...) Maryjo, nie przestawaj nas przybliżać do Twojego Syna, naucz nas wierności Bogu.
(Abp Wacław Depo, Fragment przemówienia do pielgrzymów, 2 sierpnia 2012r.)
Tutaj człowiek przez 100 lat otrzymywał wsparcie w trudnych chwilach. Tutaj przychodził prosząc o pomoc i dziękując za otrzymane łaski. Tutaj otrzymywał, za pośrednictwem Matki Bożej Anielskiej, potrzebne siły i energię, aby pokonywać trudności i przeszkody oraz wśród zawiłych i skomplikowanych ścieżek życia znaleźć tę, która prowadzi do Nieba. (…) Dziękujmy Bogu za Jego dary dla tego ludu i zwycięstwo nad złem, dziękujmy za gorliwego pasterza, budowniczego bazyliki, który ufnie zawierzył ich w opiekę Matce Bożej, mającej wielką moc wstawiania się u Boga, bo całe swoje życie była Mu wierna. (...) On pragnął, aby serca ludu zwróciły się do tej Przemożnej Pani, oraz aby ona otaczała z tego miejsca płaszczem opieki ludzi i rodziny, przybyłe z różnych zakątków Polski.
(Bp Grzegorz Kaszak, Fragment kazania w uroczystość 100-lecia konsekracji bazyliki, 14 października 2012r.)
Czym byłaby Dąbrowa bez bazyliki? Świątynia stała się jej nieodłącznym elementem, rosła wraz z Dąbrową, została wzniesiona dzięki ofiarności mieszkańców, dzięki wytrwałości prałata Grzegorza Augustynika. (...) Stała się symbolem miasta, symbolem trwałości, fundamentem na którym można się oprzeć. (...) Matka Boska Anielska, patronująca bazylice, to opoka, u której wiele osób szuka wsparcia, zanosi do niej prośby, odnajduje duchową siłę.
(Prezydent Dąbrowy Górniczej Zbigniew Podraza,Fragment przemówienia w uroczystość 100-lecia konsekracji bazyliki, 14 października 2012r.)
Spotkanie u Anielskiej Pani jest wspaniałą okazją, by za Jej wstawiennictwem podziękować Bogu za otrzymane dary oraz powierzyć Maryi swoje troski i kłopoty. Ufamy, że Maryja pomoże nam z głęboką wiarą patrzeć na wszystkie wydarzenia, które tworzą naszą codzienność. Bóg nigdy nie szczędzi swych łask tym, którzy proszą o nie za pośrednictwem Matki Jego Syna.
(Bp Grzegorz Kaszak, Wypowiedź o sanktuarium NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, 2013r.)
Wzruszyłem się, gdy po tylu latach znalazłem się w tej pięknej świątyni Zagłębia. (...) Gdy pracowałem tutaj w czasach wakacyjnych, świątecznych, z woli ówczesnego biskupa częstochowskiego Zdzisława Golińskiego, proboszczem był ks. prał. Domarańczyk. A był to czas piękny i ciekawy. Dlatego z wielką radością chciałem się dzisiaj tutaj znaleźć, żeby wspomnieć dzieje tej świątyni i parafii. Była tu koronacja cudownej figury, w której też miałem radość uczestniczyć. Niezwykłe to były czasy. Świątynia jest przepiękna, z wielkimi tradycjami, do której zawsze mieliśmy jako kapłani ogromny szacunek.
(Ks. inf. Ireneusz Skubiś, Fragment kazania podczas czuwania modlitewnego w pierwszą sobotę miesiąca, 4 października 2013r.)
